Monitoring przyrodniczy to specjalistyczna usługa polegająca na obserwacji i ocenie stanu oraz zachodzących zmian w składnikach różnorodności biologicznej i krajobrazowej, w tym typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, ze szczególnym uwzględnieniem typów siedlisk przyrodniczych i gatunków o znaczeniu priorytetowym. Polega ona również na ocenie skuteczności stosowanych metod ochrony przyrody (art. 112, ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody). 

Monitoring przyrodniczy a ocena oddziaływania na środowisko 

Zgodnie z art. 62 i 66 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać między innymi przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego realizacji i eksploatacji lub użytkowania, w szczególności na formy ochrony przyrody, w tym na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz ciągłość łączących je korytarzy ekologicznych. 

Monitoring przyrodniczy w sieci Natura 2000 

W ramach państwowego monitoringu środowiska, o którym mowa w art. 112, ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, prowadzi się monitoring przedmiotów ochrony w sieci Natura 2000. Monitoring ten jest prowadzony przez Inspekcję Ochrony Środowiska (art. 2, ust. 1, lit. 2 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska) dla siedlisk przyrodniczych i gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty. Monitoring przyrodniczy jest również realizowany w oparciu o zapisy planów ochrony lub plany zadań ochronnych ustanowionych dla obszarów Natura 2000.